ტერმინები

კულტურის მეცნიერებებში ერთ-ერთი სერიოზული პრობლემა ერთიანი ტერმინოლოგიის დადგენაა. ცხადია, კვლევისას წარმატებით გამოიყენება იმ სამეცნიერო დისციპლინათა ტერმინოლოგია, რომელთა საფუძველზე ჩამოყალიბდა კულტურის მეცნიერებები. მაგრამ ზოგჯერ, სხვადასხვა მიზეზის გამო, დისკუსიის საგნად იქცევა კულტურის მეცნიერებათა საბაზო ტერმინებიც კი.

საქართველოში, სადაც კულტურის კვლევათა პრობლემატიკა ბოლო წლებში გახდა აქტუალური, ტერმინოლოგიურ სირთულეებს ყოველ ნაბიჯზე ვხვდებით. რიგ შემთხვევებში დასადგენია ტერმინების ევროპული დედნების ქართულ შესატყვისთა მართებულობა, ზოგჯერ ერთსა და იმავე ტერმინს სრულიად განსხვავებული მნიშვნელობებით ვიყენებთ, რადგან დაუდგენელია მათი ზუსტი შინაარსი.

ცნობილი ფრანგი ლინგვისტი ემილ ბენვენისტი აღნიშნავდა, რომ “დასავლური სამყაროს თანამედროვე აზროვნებისა და სულიერი კულტურის მიღწევათა მთელი ისტორია დაკავშირებულია იმასთან, თუ როგორ ქმნიან და იყენებენ ადამიანები რამდენიმე ათეულ ძირითად სიტყვას... ჩვენ მხოლოდ ვიწყებთ იმის გაგებას, რა საინტერესო იქნება თანამედროვე კულტურის ლექსიკონის ამ სათავეთა დაწვრილებითი აღწერა”.

• აკულტურაცია
• ამერიკანოცენტრიზმი
• ასიმილაცია
• აფროცენტრიზმი
• ბირთვი-პერიფერია
• განაპირა კულტურა
• გეოკულტურა. გეოკულტურული და გეოცივილიზაციური სივრცე
• დასავლეთი და აღმოსავლეთი: მახასიათებელთა ოპოზიციური წყვილები
• ევროპოცენტრიზმი
• იდენტობა, იდენტიფიკაცია, თვითიდენტიფიკაცია
• სოციალიზაცია
• ინკულტურაცია
• კონტრკულტურა
• კონფრონტაცია \ სიმბიოზი \ სინთეზი
• კულტურა
• კულტურა და ისტორია
• კულტურის და ცივილიზაციის ურთიერთმიმართების საკითხი
• კულტურის კონფიგურაცია
• კულტურის ქალური და მამაკაცური ტიპები
• კულტურული ანთროპოლოგია
• კულტურული არქეტიპი
• კულტურული დიფუზია
• კულტურული კონფლიქტი
• კულტურული პოლიმორფიზმი
• კულტურული ტრანსმისია
• კულტურული შოკი
• კულტურული ცვლილება
• მარგინალური კულტურა
• მასობრივი და ელიტარული კულტურა
• სასაზღვრო კულტურა
• სუბკულტურა
• სუბცივილიზაცია
• ტრადიცია
• ცივილიზაცია